МЕДИЦИНАЛЫҚ САНИТАРЛЫҚ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК (МСАК) ДЕҢГЕЙІНДЕ АУРУЛАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ЕНГІЗУДІҢ ТИІМДІЛІГІ: ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

Abstract

Мақсаты: Дүние жүзіндегі аурушаңдық пен өлімнің негізгі себебі созылмалы жұқпалы емес аурулар (СЖА) болып табылады. Осы аурулардың салдарынан мүгедектік немесе мезгілсіз өлім денсаулық саласының негізгі мәселесіне айналды. Мәселені шешу жолында өзге елдердің тәжірибелері негізге алынды. Әлемдік практика нәтижесінде ҚР-да АББ енгізілген болатын. Соның ішінде Ақтөбе қаласы №4 қалалық емханада 2017 жылдан бастап жұмыс атқарған қант диабеті бойынша АББ тиімділігін көрсету. Зерттеу материалы. PubMed, Е-library, m-book деректер базасынан әдебиеттердің алдын ала анықталған іздеу салу сөздерін пайдалана отырып, ағылшын, орыс тілдерінде іздеу, мәліметтердің сенімділігі, дұрыстығын бағалау. Дереккөздерді іріктеу және қорытындылау үшін іздеу тереңдігі 5 жыл (2016-2020) PubMed,e library деректер қорының (MEDLINE) ағымдағы әдебиеттерінен түйінді сөздер арқылы іздеу жүргізілді. Іздеу барысында географиялық ерекшелігі бойынша зерттеулері шектелмеді. Нәтиже: Шолуда АББ тиімділігі бағаланды. Шетелмен салыстыра отырып жүргізілген шолудың нәтижесінде денсаулық сақтау саласының негізгі мәселелерінің бірі мүгедектік пен аурушаңдықтың алдын алу шаралары ұйымдастырылды. Мультидициплинарлы топ құрамы таныстырылып, бағдарламаның тиімділігін көрсетті. Қорытынды: Осылайша, ауруларды басқару бағдарламасы созылмалы инфекциялық емес аурулармен күресте барабар құрал болып табылады. Қазақстанда халықаралық тәжірибені ескере отырып, дәлелді медицинаға негізделген ауруларды басқару бағдарламасы іске асырылуда, ол денсаулық сақтау мәселелері бойынша халықтың хабардарлығын арттыруға, әлеуметтік жаңғырту тәсілдерін шешу үшін денсаулық үшін бірлескен жауапкершілікке және денсаулық сақтау саласындағы реформаларды одан әрі күшейтуге бағытталған